Reuters ngày 4-12 đưa tin: Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3-12 (giờ địa phương) đưa nhà sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc SMIC và Tập đoàn dầu mỏ khổng lồ CNOOC và 2 Cty khác vào danh sách đen, cáo buộc những Cty này có liên quan quân đội Trung Quốc.

Trụ sở của CNOOC tại Bắc Kinh, Trung Quốc.   Ảnh: AFP

Cty Công nghệ xây dựng Trung Quốc và Cty Tư vấn kỹ thuật quốc tế Trung Quốc là những cái tên mới bên cạnh CNOOC và SMIC. Với động thái mới nhất này, tính đến nay tổng cộng có 35 Cty của Trung Quốc bị Mỹ đưa vào danh sách đen. Mặc dù danh sách này không kèm theo bất kỳ hình phạt nào, nhưng việc Tổng thống Trump gần đây ký một sắc lệnh hành pháp cấm doanh nghiệp và cá nhân Mỹ đầu tư vào các Cty bị Bộ Quốc phòng Mỹ xác định là có liên quan quân đội Trung Quốc sẽ ngăn các nhà đầu tư Mỹ mua chứng khoán của các Cty này từ năm tới. Hôm 12-11, Tổng thống Trump đã ban bố sắc lệnh này và lệnh cấm này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 11-1-2021.

Giới quan sát cho rằng, động thái mới nhất này của ông Trump có khả năng làm leo thang căng thẳng với Bắc Kinh trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức. Tại Bắc Kinh, nữ phát ngôn viên Bộ Ngoa giao Hoa Xuân Oánh nhấn mạnh, Trung Quốc phản đối nỗ lực trấn áp các Cty của họ, đồng thời nói thêm rằng, các động thái của Washington đi ngược lại các nguyên tắc cạnh tranh thị trường. Bà Hoa Xuân Oánh đề nghị Washington ngừng lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia, nêu rõ, động thái này sẽ làm phương hại nghiêm trọng lợi ích và hình ảnh của Mỹ. “Mỹ nên ngừng lạm dụng các khái niệm quyền lực quốc gia và an ninh quốc gia để trấn áp các Cty nước ngoài”, bà Hoa Xuân Oánh nói trong cuộc họp báo thường kỳ vào ngày 4-12.

Trong một tuyên bố về thị trường chứng khoán, SMIC cho biết họ phản đối mạnh mẽ quyết định này, cho rằng, động thái này phản ánh sự hiểu lầm cơ bản của chính quyền Mỹ về các hoạt động kinh doanh và công nghệ của họ. Cty cũng cho biết họ không bị ảnh hưởng lớn sau quyết định này của ông Trump. Thị trường cổ phiếu Hồng Kông phiên đóng cửa hôm 4- 12 giảm 5,4% tiếp tục giao dịch vào buổi chiều sau khi tạm dừng vào buổi sáng. CNOOC thì cho biết đang đánh giá tác động của tình hình và sẽ theo dõi chặt chẽ các diễn biến tiếp theo có liên quan.

Hôm 29-11, sau khi tiết lộ CNOOC và SMIC đang trong tầm ngắm của chính quyền Trump, giá cổ phiếu của hai Cty này đã lao dốc trong phiên giao dịch đầu tuần. Trên danh nghĩa lý thuyết, CNOOC là chủ của giàn khoan Hải Dương 981 (HD981) đã xâm phạm vùng biển Việt Nam năm 2014. Chính quyền của Tổng thống Trump đưa CNOOC vào danh sách đen cũng bởi sự liên quan của tập đoàn này trong các hoạt động thăm dò năng lượng trái phép của Trung Quốc ở các vùng nước đang tranh chấp thuộc Biển Đông.

Các quan chức ngoại giao Mỹ đã nhiều lần mô tả những Cty như CNOOC được Bắc Kinh sử dụng làm công cụ cản trở các hoạt động dầu khí đã có từ lâu của những quốc gia trong khu vực. Chính quyền Mỹ hồi tháng 8 đã công bố danh sách 24 Cty Trung Quốc tham gia bồi đắp và quân sự hóa trái phép các thực thể tranh chấp trên Biển Đông. Reuters dẫn lời các nhà phân tích cho rằng, việc đưa CNOOC vào danh sách đen lần này được xem là “vượt kỳ vọng” vì biện pháp trừng phạt với các thực thể trong danh sách này mạnh hơn danh sách tháng 8.

Trên thực tế, theo Reuters, Quốc hội và chính quyền ông Trump đã ngày càng tìm cách hạn chế khả năng tiếp cận thị trường Mỹ của các Cty Trung Quốc không tuân thủ các quy tắc mà các đối thủ Mỹ phải đối mặt, ngay cả khi điều đó có nghĩa là chống lại Phố Wall. Hôm 2-12, Hạ viện đã thông qua luật loại bỏ các Cty Trung Quốc khỏi sàn giao dịch chứng khoán Mỹ nếu họ không tuân thủ đầy đủ các quy tắc kiểm toán của quốc gia này, mang lại cho ông Trump thêm một công cụ để đe dọa Bắc Kinh trước khi rời Nhà Trắng.

KHẢ ANH